Σχεδίαση Ιστοσελίδας:  Αρης  Τσιατούχας Διάβασε το  Στην ψυχή όλων των ανθρώπων υπάρχει από τη φύση ο πόθος της ελευθερίας   Διον. Αλικαρνασσεύς Οι πατέρες οφείλουν να παρουσιάζουν τον εαυτό τους ως ζωντανό παράδειγμα στα παιδιά τους με το να μην κάνουν κανένα σφάλμα, αλλά με το να κάμνουν, όσα πρέπει   Πλούταρχος Με κόπο αποκτά κανείς τις γνώσεις     Αριστοτέλης Αριστος τρόπος ανατροφής των νέων είναι το να συνηθίζουν να αρκούνται μόνο στα πιο αναγκαία Θουκυδίδης Αν συναναστρέφεσαι σοφούς ανθρώπους, θα γίνεις και συ ο ίδιος σοφός Μένανδρος Εμπόδια στην επικοινωνία και χειρισμός συγκρούσεων   Τζαβέλα Ελευθερία. Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια,  Msc http://e-psychologist.gr Χειρισμός συγκρούσεων με τη μέθοδο της μη ήττας και της αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων Όλοι οι γονείς συναντούμε καταστάσεις όπου το παιδί μας δεν συνεργάζεται και συμπεριφέρεται με τρόπο που δεν ικανοποιεί τις ανάγκες μας. Από τις πιο ασήμαντες διαφορές μέχρι τις πιο κρίσιμες διαμάχες δημιουργείται ένταση στη σχέση μας με το παιδί. Οι συγκρούσεις μπορεί να προκαλέσουν απόσταση ή να οδηγήσουν σε ένα πιο βαθύ δέσιμο και σε μια αναθεώρηση της επαφής μας με το παιδί ανάλογα με το πώς θα τις χειριστούμε. Πολλοί γονείς δεν θέλουν καθόλου να αντιμετωπίσουν τις συγκρούσεις , ενοχλούνται και βρίσκονται σε μεγάλη σύγχυση για το πώς θα τις χειριστούν. Οι συγκρούσεις είναι όμως αναπόφευκτες σε όλες τις σχέσεις και είναι καμιά φορά και ένδειξη υγείας όταν μπορούν και επιλύονται εποικοδομητικά. Γενικά να θυμάστε : Για να περιορίσουμε τις συγκρούσεις και την εξάντληση πρέπει να συγκεκριμενοποιούμε αρχικά τις απαιτήσεις μας. Να είμαστε αδιάλλακτοι σε χώρους που ο έφηβος είναι πλαισιωμένος (σχολείο) , να κρατάμε τα όρια σε κάποια σημαντικά θέματα, να είμαστε όμως πιο ελαστικοί εκεί που οι συνέπειες είναι ελάχιστες. Να σεβόμαστε τις αλλαγές και να προσαρμόζουμε σε αυτές τις απαιτήσεις μας , να έχουμε ένα κύρος και λόγο, αλλά σε επίπεδο που σέβεται απόλυτα τον έφηβο. Οι περισσότεροι γονείς βλέπουν την επίλυση της σύγκρουσης σαν να είναι ένα είδος μάχης όπου πάντα κάποιος θα πρέπει να κερδίσει ή να χάσει. Σαν έναν αγώνα δύναμης και υπεροχής. Ας δούμε 2 παραδείγματα συνηθισμένων τρόπων επίλυσης συγκρούσεων από τους γονείς. Τρόπος 1. Έχουμε μια σύγκρουση αναγκών ανάμεσα στο γονέα και το παιδί. Ο γονέας αποφασίζει ποια είναι η λύση , την αναγγέλλει και περιμένει το παιδί να την αποδεχτεί. Αν ή λύση δεν αρέσει στο παιδί , προσπαθεί με διάφορους τρόπους να το πείσει ,π.χ με το καλό , με φωνές και στο τέλος αν αποτύχει ασκεί δύναμη και εξουσία (άσκηση τιμωρίας) . Τρόπος 2.  Έχουμε μια σύγκρουση αναγκών ανάμεσα στο γονέα και το παιδί. Ο γονέας αποφασίζει ποια είναι η λύση , την αναγγέλλει και περιμένει το παιδί να την αποδεχτεί. Το παιδί έχει τη δική του λύση και προσπαθεί να εκβιάσει το γονέα για να τη δεχτεί. Αν ο γονέας αντισταθεί χρησιμοποιεί τη δύναμη του για να τον συμμορφώσει .(φωνές , κλάματα, εκβιασμός, θυμός). Στο τέλος ο γονέας υποχωρεί. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις κάποιος φεύγει ηττημένος και θυμωμένος με τον άλλο. Στην πρώτη περίπτωση το παιδί συμμορφώνεται λόγω της τιμωρίας και της αποδοκιμασίας του γονέα. Κάνει ότι εκτελεί αυτό που θέλει ο γονέας αλλά είναι δυσαρεστημένο και κάποια στιγμή θα εκδικηθεί και θα εκφράσει εχθρότητα γιατί οι γονείς του επιβάλλουν να κάνει πράγματα που δεν θέλει.. Στην δεύτερη περίπτωση όταν τα παιδιά κάνουν το δικό τους χρησιμοποιούν χειριστικούς τρόπους για να ελέγξουν τους γονείς . Οι εκρήξεις θυμού και οι προσβολές κάνουν τους γονείς τους να νιώθουν ένοχοι , ενώ με το να μιλάνε άσχημα και να προκαλούν με απειλές πληγώνουν και φοβίζουν το γονέα και τον κάνουν να παραιτηθεί. Τα παιδία όμως που μπορούν και χειρίζονται τους γονείς τους με αυτό τον τρόπο αναπτύσσουν μία εγωκεντρική και απαιτητική συμπεριφορά, νομίζουν ότι όλος ο κόσμος τους ανήκει και συχνά αναπτύσσουν βαθιά συναισθήματα αμφιβολίας για την αγάπη των γονέων τους . Ο έφηβος νιώθει ότι στο βάθος δυσαρεστεί τους γονείς του και ότι τουε είναι αντιπαθητικός , νιώθει ότι δεν το αγαπάνε και αρχίζει να έχει χαμηλή αυτοεκτιμηση και κακές σχέσεις και με τους συνομήλικους του. Οι γονείς από την άλλη είναι μονίμως απογοητευμένοι, νιώθουν ότι δεν έχουν κανέναν έλεγχο και συχνά δεν μπορούν να αντέξουν καθόλου τα παιδιά τους και απλά τα αποφεύγουν. Πολλοί γονείς λοιπόν εγκλωβίζονται ανάμεσα στις 2 αυτές μεθόδους και εναλλάσσονται συχνά. Πώς μπορούμε εναλλακτικά να βγούμε από αυτή την παγίδα; Ας δούμε έναν άλλο τρόπο προσέγγισης των συγκρούσεων. Στην μέθοδο που θα δούμε κανείς δεν κερδίζει ούτε χάνει, καθώς η λύση είναι αποδεκτή και από τους δύο. Τρόπος 3. Ο γονέας και το παιδί αντιμετωπίζουν μία κατάσταση σύγκρουσης αναγκών , ο γονέας ζητάει από το παιδί να συνεργαστεί μαζί του σε μια κοινή προσπάθεια επίλυσης κοινά αποδεκτή και από τους δύο. Προτείνονται λύσεις και από τις δύο πλευρές , αξιολογούνται , παίρνεται μια απόφαση και την αποδέχονται και οι δύο πλευρές.  Οι φάσεις της μεθόδου της μη ήττας • Αναγνώριση και προσδιορισμός των συγκρούσεων • Αντανακλαστική ακοή για να κατανοήσω και να ξεκαθαρίσω τα συναισθήματα του παιδιού. • Δημιουργία δυνατών εναλλακτικών λύσεων και από τις δύο πλευρές • Αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων • Λήψη απόφασης για την καλύτερη αποδεκτή λύση. Συζητούμε μαζί του τα πιθανά αποτελέσματα που θα έχει η απόφαση του, τι νομίζεις ότι θα συμβεί αν κάνεις αυτό; • Εφαρμογή της λύσης. Ζητούμε από το παιδί μια δέσμευση. Πότε θα ξεκινήσεις την εφαρμογή της απόφασης σου; • Παρακολούθηση για αξιολόγηση της λειτουργίας της. Αυτού του είδους τη μέθοδο μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε σε προβλήματα των παιδιών που δεν είναι απαραίτητο να προκαλούν σύγκρουση με το γονέα όπως αυτά που μελετήσαμε την προηγούμενη φορά Mε την αντανακλαστική ακοή είδαμε ότι βοηθάμε τα παιδιά να ξεκαθαρίσουν τα συναισθήματα τους και να σκεφτούν λογικότερα τα προβλήματα τους. Πολλές φορές μπορεί να βρουν και μόνα τους μία λύση αλλά τις περισσότερες φορές χρειάζονται βοήθεια για να σκεφτούν διάφορους τρόπους να δράσουν. Οι γονείς που είναι ευαισθητοποιημένοι μπορούν να υποστηρίξουν τα παιδιά τους με τη μέθοδο της αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων. Οι γονείς σκέφτονται μαζί με τα παιδιά εναλλακτικές λύσεις σε κάτι που τα απασχολεί και μετά τα παιδιά διαλέγουν σε συνεργασία με το γονέα αυτή που τους ταιριάζει ανάλογα με την κάθε περίσταση. Σε καμία περίπτωση όμως δεν είναι καλό να συγχέουμε την διαδικασία αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων με τη συμβουλή. Η συμβουλή , δηλαδή το κάνε αυτό ή εκείνο κάνει τα παιδιά να εξαρτώνται από εμάς , να αντιδρούν μόνο και μόνο για να μην κάνουν αυτό που τους λέμε ή για να μας πάνε κόντρα και φυσικά αν καμία φορά οι συμβουλές μας είναι άτοπες και δεν εφαρμόζονται χάνουν την εμπιστοσύνη τους σε εμάς. Μερικά από τα πλεονεκτήματα της μεθόδου της μη ήττας είναι τα εξής: • Ο έφηβος μπορεί να συμμετέχει σε μια κατάσταση ενεργά • τα νέοι μαθαίνουν να παίρνουν πρωτοβουλίες , να γίνονται πιο υπεύθυνοι και πιο αυτόνομοι αλλά και να συνεργάζονται. • Δίνει πιο αποτελεσματικές λύσεις • Αναπτύσσει τις νοητικές ικανότητες των παιδιών • Λιγότερη εχθρότητα , περισσότερη αγάπη • Εξαφανίζεται η ανάγκη για χρήση δύναμης είτε από τον έφηβο είτε από το γονέα • Απαιτείται λιγότερη πίεση και από τις δυο πλευρές • Δίνεται η ευκαιρία να ανιχνευτεί το βαθύτερο πρόβλημα στις επιφανειακές συγκρούσεις • Σέβεται τα δικαιώματα των παιδιών και δημιουργεί ένα κλίμα αποδοχής Γνωρίζοντας ότι οι γονείς έχουν εγκαταλείψει τη χρήση δύναμης χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις δικές τους ανάγκες , τα παιδιά δεν έχουν λόγο πλέον να ασκούν μεγάλη πίεση και γίνονται πιο συνεργάσιμα και εξυπηρετικά γιατί και οι δύο μπορούν να εκφράζουν ανάγκες και να αναζητούν τρόπους εξυπηρέτησης και των δυο. ΒΑΣΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Οι έξοδοι και οι παρέες • Θέτουμε όρια στις εξόδους κατόπιν συζήτησης με το παιδί και αναδιατυπώνουμε τη συμφωνία μας ανάλογα με τη συμπεριφορά του εφήβου. • Διακριτικά τον επιβλέπουμε εφόσον έχει γνώση για αυτό. • Αν έχει κινητό του λέμε να το έχει πάντα ανοιχτό στις εξόδους του , και αν μπορεί να μας δώσει το νούμερο της φίλης-φίλου με τον οποίο είναι μαζί. • Προσέξτε τις επιρροές των μεγαλύτερων παιδιών που μπορεί να επιβλέπουν το δικό σας. • Προτείνετε στο παιδί να καλεί συχνά τους φίλους του στο σπίτι έτσι ώστε να έχετε την ευκαιρία να τους γνωρίζετε από κοντά • Να αποδεχόμαστε όσο μπορούμε και να σεβόμαστε τις φιλίες των παιδιών μας , να τους καλοδεχόμαστε όταν τους βλέπουμε ή όταν τους μιλάμε στο τηλέφωνο. Ενδιαφερόμαστε για τη ζωή τους αλλά δεν ανακατευόμαστε στις σχέσεις τους και δεν ζητάμε να τα μαθαίνουμε όλα. Υπερβολική χρήση τηλεφώνου • Αποδεχτείτε το γεγονός ότι είναι η επικοινωνία του εφήβου με τους δικούς του, του είναι απόλυτα απαραίτητη. • Εξηγείστε στο παιδί για ποιους λόγους δεν θέλετε να μιλάει τόσο πολύ στο τηλ. (να λαβαίνει υπόψη του και τα άλλα μέλη της οικογένειας). • Καθορίστε ώρες τηλεφωνημάτων για όλα τα μέλη της οικογένειας και όρους στη χρήση του. • Πείτε στο παιδί να κρατάει μια ισορροπία στα τηλεφωνήματα με τους φίλους σε σχέση με τον οικονομικό προγραμματισμό της οικογένειας. • Μην βάζετε δεύτερη γραμμή. • Μην κρυφάκουτε και μην λογοκρίνετε το περιεχόμενο των συνομιλιών του , μην παρεμβαίνετε χωρίς σοβαρό λόγο. • Προτείνετε στον έφηβο να καλεί καλύτερα τους φίλους του σπίτι και τονίστε την αξία της πραγματικής επαφής μας με τους φίλους μας. Η μουσική • Η μουσική χρησιμοποιείται από τους εφήβους σαν μέσο εκτόνωσης και διαφυγής, σαν στήριγμα. Η ένταση της μουσικής απελευθερώνει τους εφήβους από το άγχος και είναι ένα είδος αποκλεισμού του έξω κόσμου και απόσυρσης. Προφέρει την αίσθηση της παντοδυναμίας , είμαι δυνατός άρα αξίζω και είναι και μέσο για να ανήκει κάπου.(Βάζει δυνατά μουσική αντί να βάζει τις φωνές). • Μην κρίνετε τις μουσικές επιλογές του εφήβου σας. • Διαπραγματευτείτε τις ώρες που μπορεί να βάζει δυνατά μουσική. • Αγοράστε του ακουστικά καλής ποιότητας. • Συζητήστε μαζί του τις βλάβες στην ακοή από τη δυνατή μουσική. • Διερευνήστε μήπως θα ήθελε να ασχοληθεί με τη μουσική (όργανο). Ντύσιμο • Επιτρέψτε στο παιδί να φοράει ότι θέλει , είναι ένας τρόπος έκφρασης για αυτό. • Συζητήστε μαζί του ορισμένες ανθυγιεινές συνήθειες και προκλήσεις. • Προσπαθήστε να του εμφυσήσετε ότι τα ρούχα δεν κάνουν τον άνθρωπο. • Σεβαστείτε τους κανόνες του σχολείου και αφήστε ελευθερία τις άλλες ώρες. • Τα ρούχα δεν είναι μόνος τρόπος έκφρασης. Η ακαταστασία του εφήβου • Πρώτα πρέπει να αποδεχτείτε το γεγονός ότι ο έφηβος έχει ανάγκη να αποδεχτεί και να συμβιώσει με το χάος του μέσω της αταξίας. • Επιτρέψτε εντός ορίων την ακαταστασία στο χώρο του και αφήστε τον να τον ελέγχει ο ίδιος. • Κάντε μία συμφωνία μαζί του ότι 1 φορά την εβδομάδα θα καθαρίζετε όλο το σπίτι άρα και το δωμάτιο του. Ζητήστε του να βοηθήσει στην καθαριότητα και του υπόλοιπου σπιτιού. • Ζητήστε του να σέβεται τουλάχιστον τους κοινόχρηστους χώρους. Χαρτζιλίκι • Δίνουμε ένα μικρό χαρτζιλίκι με το δικαίωμα να το ξοδεύουν χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν, αλλάζοντας το σταδιακά υπολογίζοντας τις ανάγκες του που αλλάζουν μεγαλώνοντας. • Αρχίζουμε με ένα εβδομαδιαίο ποσό και αν δούμε ότι το χειρίζεται σωστά το κάνουμε και μηνιαίο σταδιακά. • Μην αναπληρώνετε τα κενά και πείτε του ότι λυπάστε αλλά τόσα έχετε και πρέπει ν μάθει να τα διαχειρίζεται γιατί αλλιώς θα επιβαρύνει όλη την οικογένεια. • Προσέξτε την απότομη αλλαγή στη ζήτηση ποσών, βεβαιωθείτε ότι δεν σχετίζεται με κάτι άλλο π.χ χρήση ουσιών. • Μπορούμε να του μάθουμε την αξία της υπομονής και της αποταμίευσης -απόλαυσης με το να κάνουμε και εμείς μικρές στερήσεις στην καθημερινότητα μας για την εκπλήρωση ενός απώτερου στόχου , μια κιθάρα π.χ. • Είναι καλό να γνωρίζουν την οικονομική μας δυναμική ωστόσο να μην τους φορτώνουμε με όλες τις οικονομικές μας έγνοιες σε καθημερινό επίπεδο. Σχέσεις με τα αδέλφια • Τα αδέλφια μεταξύ 5-10 χρόνων εκνευρίζουν τους εφήβους γιατί τους θυμίζουν όλα εκείνα από τα οποία οι έφηβοι θέλουν να αποστασιοποιηθούν. Παίρνουν λοιπόν τη θέση των γονιών τους , γίνονται παιδαγωγοί , τιμωρητές , εκδικητές, που φυσικά οι μικροί δεν το δέχονται • Οι γονείς πρέπει να ανακατεύονται όσο το δυνατόν λιγότερο στους καυγάδες των παιδιών τους και να αποδεχτούν το γεγονός ότι δεν μπορούν να συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τους τα παιδία καθώς το καθένα είναι διαφορετικό από το άλλο. • Πολλοί γονείς αισθάνονται ότι πρέπει να παίξουν το ρόλο του κριτή, του δικαστή ή του διαιτητή. Αποφασίζουν ποιος έχει δίκιο και δίνουν τη λύση. Ωστόσο όλο και κάποιος θα δυσαρεστηθεί και οι γονείς τότε θα έχουν όλη την ευθύνη του προβλήματος. Έτσι όμως στερούν από τα παιδιά τους να την ευκαιρία να αναλάβουν την ευθύνη των συγκρούσεών τους και να μάθουν πώς να επιλύουν τις διαφορές τους με δική τους προσπάθεια.. Αυτό εμποδίζει τα παιδιά από το να ωριμάσουν και τα κάνει να εξαρτώνται πάντα από κάποιον άλλο στην επίλυση των προβλημάτων τους. Το πρώτο βήμα λοιπόν για έναν γονέα είναι να αποδεχτεί ότι το πρόβλημα είναι των παιδιών και όχι δικό του. Εάν μία σύγκρουση δεν λύνεται μεταξύ τους και πρέπει να βοηθήσουμε τότε κάνουμε ένα απλό άνοιγμα . "Βλέπω ότι δεν τα βρίσκετε , θέλετε να έρθετε εδώ να το συζητήσουμε ;" ΓΙΝΕΤΑΙ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΤΗΣ , ΟΧΙ ΔΙΑΙΤΗΤΗΣ. Θυμηθείτε : Πάντοτε όταν ο γονέας προσπαθεί να επιλύσει μια σύγκρουση , το παιδί μπορεί να αισθανθεί ότι η απόφαση είναι άδικη και να αντιδράσει με δυσαρέσκεια και εχθρότητα έναντι του γονέα. Μερικές φορές οι γονείς εισπράττουν την οργή και των δύο παιδιών , γιατί αρνούνται και στους δύο αυτό για το οποίο μάλωναν. Σκεφτείτε : Μήπως μπορείτε να γίνετε περισσότερο αποδεκτικοί με ορισμένες συμπεριφορές των παιδιών σας και άρα να αλλάξετε και εσείς τη στάση σας; Nα αποδεχτείτε τον εαυτό σας και τα λάθη σας. ("πόσο πολύ μου αρέσει να είμαι αυτός που είμαι ;" Οι άνθρωποι με υψηλό αυτό-συναίσθημα και αυτοεκτίμηση που στηρίζονται σε μια σταθερή βάση των δικών τους επιτευγμάτων και της αξίας τους δεν χρειάζεται να στηρίξουν την ικανοποίηση των αναγκών τους στα παιδιά τους και έτσι τα αποδέχονται πιο εύκολα και γίνονται περισσότερο διαλλακτικοί μαζί τους.