Σχεδίαση Ιστοσελίδας:  Αρης  Τσιατούχας Διάβασε το  Την αγάπη των παιδιών την κερδίζεις με την γλυκύτητα κι όχι με την αυστηρότητα.   Φωκυλίδης Η παιδική ηλικία, ακολουθεί τον άνθρωπο σε ολόκληρη την ζωή του. Μπαλζακ Τα μικρά παιδιά τίποτε δεν αντιλαμβάνονται και δεν αισθάνονται τόσο πολύ, όσο την αδικία. Ντικενς Η παιδική ηλικία έχει τον ιδιαίτερο τρόπο της να βλέπει, να σκέπτεται, να αισθάνεται, που της είναι δικός της. Τίποτε δεν είναι λιγότερο συνετό από το να θέλουμε να τον αντικαταστήσουμε με τους δικούς μας τρόπους. Ρουσσώ Η ενθάρρυνση από το γονιό, είτε από ένα καλό δάσκαλο, μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός παιδιού. Εθισμός στο διαδίκτυο: Η νέα μεγάλη απειλή για τα παιδιά, τους έφηβους και τους ενήλικες  Μία νέα μορφή εθισμού, μετά το κάπνισμα, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, απειλεί τα παιδιά και τους έφηβους στην Ελλάδα. Πρόκειται για τον εθισμό στη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του διαδικτύου (internet). Ο κίνδυνος από τη νέα αυτή μάστιγα της σύγχρονης εποχής, αποτυπώνεται σε μία μελέτη η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της διδακτορικής διατριβής του Κωνσταντίνου Σιώμου, διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και ειδικευόμενου ψυχιάτρου παιδιών και εφήβων στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης. Η μελέτη αυτή βασίστηκε σε δείγμα 2.200 μαθητών, ηλικίας 12 έως 18 ετών, από 85 σχολεία της Θεσσαλίας και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό έντυπο "Cyberpsychology & Βehavior". Όπως προέκυψε, το 70,8% των παιδιών είχε πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η πιο συχνή χρήση του αφορούσε τα οnline βιντεοπαιχνίδια (50,9% των χρηστών) και τις υπηρεσίες πληροφοριών (46,8%). Το ποσοστό του εθισμού μεταξύ των χρηστών ήταν 8,2%, με τα αγόρια να έχουν την πρωτοκαθεδρία (ποσοστό 6,2%, σε σύγκριση με 2% για τα κορίτσια). Συνολικά, μεταξύ των χρηστών η χαρακτηριζόμενη προβληματική χρήση του διαδικτύου (εθισμός, αλλά και συμπεριφορές επικίνδυνες, οι οποίες, όμως, δεν έχουν καταλήξει ακόμα σε εθισμό), ήταν της τάξεως του 26,3% (18,1% για τα αγόρια και 8,2% για τα κορίτσια). Τα συμπτώματα του εθισμού Τι σημαίνει, όμως, εθισμός στο διαδίκτυο και πώς ορίζεται αυτός; Για να κριθεί ένα άτομο ότι πάσχει από εθισμένο στο διαδίκτυο, δηλαδή από μία ψυχική διαταραχή, πρέπει να πληροί ορισμένα συγκεκριμένα επιστημονικά κριτήρια. Σε αυτά περιλαμβάνονται, εκτός από την πολύωρη ημερήσια ενασχόληση με το διαδίκτυο, τα ακόλουθα: Η εξιδανίκευση του μέσου (ο χρήστης θεωρεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, ή το διαδίκτυο, το σημαντικότερο "κεφάλαιο" της καθημερινότητάς του), η τροποποίηση της διάθεσης (σε όσους εθίζονται στα ηλεκτρονικά παιχνίδια παρουσιάζεται αύξηση της παραγωγής του νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου ντοπαμίνη, η οποία συνδέεται με την ευχαρίστηση), η ανοχή (το άτομο χρειάζεται σταδιακά όλο και περισσότερες ώρες χρήσης του υπολογιστή ώστε να νιώθει ευχαρίστηση), η σύγκρουση (ενώ το παιδί αισθάνεται ότι έχει πρόβλημα, δεν μπορεί να κάνει κάτι για να περιορίσει τη χρήση του υπολογιστή), η ενασχόληση, αρχικά, με ηπιότερες και όχι τόσο εθιστικές λειτουργίες του διαδικτύου, όπως είναι η αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων και σταδιακή μετάβαση σε πιο διαδραστικές διαδικτυακές λειτουργίες, όπως τα δωμάτια συνομιλιών (chat room), οι ομάδες ειδήσεων, ή ακόμα και τα αποκαλούμενα κοινωνικά παιχνίδια, όπως το "second life", στο οποίο κάθε χρήστης φτιάχνει μία νέα "εικονική" διαδικτυακή ζωή, με όλες τις εκφάνσεις της. Αξίζει να σημειωθεί, ότι έχει ήδη προκληθεί θόρυβος σχετικά με τέτοιου είδους παιχνίδια, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις η "εικονική" ζωή του χρήστη παρενέβαινε στη φυσιολογική ζωή του, ενώ παράλληλα η πλατφόρμα του παιχνιδιού γινόταν έρμαιο παιδεραστών και διακινητών πορνογραφικού υλικού. Όλα αυτά έχουν σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της λειτουργικότητας του ατόμου. Μειώνεται ο χρόνος που περνάει ο έφηβος με την οικογένειά του, περιορίζονται τα χόμπι και οι κοινωνικές συναναστροφές του, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης παχυσαρκίας, μυοσκελετικών προβλημάτων και οφθαλμικών παθήσεων, λόγω των πολλών ωρών ακινησίας μπροστά από την οθόνη. Παράλληλα, οι εθισμένοι στο διαδίκτυο νεαροί παραμελούν τη σωματική τους υγιεινή, ενώ κάνουν πολλές απουσίες στο σχολείο, με συνέπεια ακόμα και να χάνουν τάξεις. Όπως επισημαίνει ο Κ. Σιώμος: "Αν οι γονείς δουν ότι οι σχολικές επιδόσεις του παιδιού πέφτουν, χωρίς να υπάρχει άλλος λόγος εκτός από τη συνεχή ενασχόληση με τον υπολογιστή, αν καταλάβουν ότι το παιδί χάνει την κοινωνικότητά του και απομονώνεται, πρέπει να αντιδράσουν, να βρουν τρόπο διαχείρισης της κατάστασης, θέτοντας ένα πλαίσιο, ώστε να απομακρύνουν τον έφηβο από τη μόνιμη ασχολία του με το διαδίκτυο".   "Θύματα" τα αγόρια και τα παιδιά της περιφέρειας Ένα από τα συμπτώματα του εθισμού στο διαδίκτυο, είναι η πολύωρη ενασχόληση των εφήβων με διαδραστικές διαδικτυακές λειτουργίες, όπως τα γνωστά chat rooms. Η συνεχής "εικονική" συνομιλία, όμως, μπορεί να αποκόψει την επικοινωνία με τον πραγματικό κόσμο. Όπως προέκυψε από τη μελέτη που προαναφέρθηκε, ο εθισμός στο διαδίκτυο "πλήττει" περισσότερο τα αγόρια. "Πράγματι, τα τρία τέταρτα των εθισμένων, σύμφωνα με τα στοιχεία, ήταν αγόρια. Αυτό οφείλεται, κυρίως, στο ότι τα αγόρια ασχολούνται περισσότερο με τις νέες τεχνολογίες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται και ο κίνδυνος εθισμού", σημειώνει ο Κ. Σιώμος και συμπληρώνει: "Οι νέες τεχνολογίες αποτελούν "φρέσκο" φαινόμενο στη χώρα μας και εκτιμάται ότι στα χρόνια που έρχονται, με την ολοένα μεγαλύτερη διάδοση του διαδικτύου, τα ποσοστά αγοριών και κοριτσιών θα εξισωθούν". Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση του "ηλεκτρονικού" εθισμού, η περιφέρεια φαίνεται να μετατρέπεται σε κέντρο της χώρας. "Στοιχεία που έχουν προκύψει από ειδικούς του Νοσοκομείου Παίδων "Αγλαΐα Κυριακού" σε δείγμα εφήβων ηλικίας 15-16 ετών, έδειξε ποσοστό της τάξεως του 12,8% παιδιών που ήταν στα όρια του εθισμού, ενώ οι εθισμένοι στο διαδίκτυο εμφάνιζαν ποσοστό χαμηλότερο από αυτό της δικής μας μελέτης, της τάξεως του 1%", σχολίασε ο Κ. Σιώμος και εξήγησε: "Είναι πιθανόν, τα παιδιά της επαρχίας να εθίζονται περισσότερο στο διαδίκτυο, καθώς δεν έχουν τόσες επιλογές για ενασχόληση με άλλες δραστηριότητες στα μέρη όπου ζουν. Σε κάθε περίπτωση, τα ερωτήματα αυτά πρέπει να αποτελέσουν τώρα αντικείμενο κοινωνιολογικής μελέτης". Ο Κ. Σιώμος επεσήμανε, ακόμα, πως δεν είναι τυχαίο ότι σε χώρες όπου η εξάπλωση των ηλεκτρονικών υπολογιστών ήταν ταχύτατη, καταγράφονται μεγαλύτερα προβλήματα εθισμού στο διαδίκτυο, ενώ παρόμοια είναι η εικόνα και για την Ελλάδα. "Πιθανότατα τα φαινόμενα του εθισμού σχετίζονται με την ταχεία εξάπλωση των νέων τεχνολογιών στον πληθυσμό", σημείωσε. Η ψυχιατρική αντιμετώπιση Ο εθισμός στο διαδίκτυο αποτελεί ένα καθαρά ψυχιατρικό φαινόμενο και η αντιμετώπισή του ανήκει στο φάσμα των ψυχιατρικών νοσημάτων. "Είναι, μάλιστα, χαρακτηριστικό, ότι στα παιδιά αυτά εμφανίζεται υψηλή συννοσηρότητα με άλλα προβλήματα, όπως οι διαταραχές ελέγχου των παρορμήσεων, το σύνδρομο υπερκινητικότητας και ελλειμματικής προσοχής, η κατάχρηση καπνού, αλκοόλ και άλλων ουσιών", αναφέρει ο Κ. Σιώμος. Οι απόψεις μεταξύ των επιστημόνων, ωστόσο, ακόμα διίστανται, ίσως επειδή το φαινόμενο είναι "φρέσκο" και κανένας, ούτε και οι ειδικοί, δεν έχουν καταλήξει σε οριστικά συμπεράσματα. Ο εθισμός στο διαδίκτυο δεν έχει οριστεί, επισήμως, ως ψυχική διαταραχή, αν και τα γεγονότα που τρέχουν με υψηλές διαδικτυακές ταχύτητες, μαρτυρούν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι διόλου απίθανο να συμβεί σύντομα. Όπως όλα δείχνουν, το διαδικτυακό μέλλον διαγράφεται ακόμα πιο εθιστικό και για τον λόγο αυτό, πρέπει να υπάρξει ταχεία αντίδραση της πολιτείας, ώστε να προλάβει αυτά που έρχονται. "Είναι σημαντικό να υπάρξει ευαισθητοποίηση του κοινού και της πολιτείας σχετικά με το ζήτημα. Η Ελλάδα έχει αυτή τη στιγμή χαμηλό ποσοστό χρήσης του διαδικτύου. Ωστόσο, τα επόμενα χρόνια το ποσοστό θα εξισωθεί με εκείνο των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, άρα θα αυξηθεί και ο εθισμός στο διαδίκτυο. Το πρόβλημα αναμένεται να πλήξει, όχι μόνο τις μικρές ηλικίες, αλλά και τους ενηλίκους", υπογράμμισε ο Κ. Σιώμος. Οι νέοι, πάντως, είναι οι περισσότερο ευάλωτοι στον κίνδυνο του εθισμού, καθώς είναι εκείνοι που έχουν ενσωματώσει πολύ περισσότερο την τεχνολογία στη ζωή τους. "Το μεγάλο εμπόδιο που έχουν οι γονείς, ως προς το να ελέγξουν το τι κάνουν τα παιδιά τους με τον υπολογιστή, είναι ότι υπάρχει μεγάλο "τεχνολογικό" χάσμα γενεών. Οι γονείς δεν μπορούν να οριοθετήσουν την ενασχόληση των παιδιών τους με το διαδίκτυο και τους υπολογιστές γενικότερα, αφού πολλοί από αυτούς δεν έχουν τη γνώση για να το πράξουν. Έτσι, στα μάτια του παιδιού αποδυναμώνεται ακόμα περισσότερο το γονεϊκό πρότυπο", είπε ο Κ. Σιώμος. Ιατρείο εθισμού στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στο διαδίκτυο Πριν από ενάμισι, περίπου, χρόνο άρχισε να λειτουργεί στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης ένα εξειδικευμένο ψυχιατρικό ιατρείο για την αντιμετώπιση του εθισμού παιδιών και εφήβων στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στο διαδίκτυο. Το ιατρείο στελεχώνεται από διεπιστημονική ομάδα επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας διαφορετικών ειδικοτήτων. Κύριοι στόχοι του, όπως είπε στον "Κ.Τ." μέλος της διεπιστημονικής ομάδας, είναι η εξέταση παιδιών και εφήβων έως 18 ετών, που εμφανίζουν προβλήματα στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου, η διάγνωση με βάση συγκεκριμένες επιστημονικές κλίμακες και η θεραπευτική αντιμετώπιση των διαγνωσμένων περιπτώσεων εθισμού στο διαδίκτυο. Ερωτηθείσα τι είδους θεραπεία ακολουθούν οι "ασθενείς" απάντησε: "Η θεραπεία αφορά στη συμβουλευτική παρέμβαση στον έφηβο και στην οικογένεια του, ειδικό εξατομικευμένο πρόγραμμα περιορισμού της υπερβολικής χρήσης και εκμάθηση ενός ορθολογικότερου τρόπου χρήσης των νέων τεχνολογιών. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις, το παιδί παραπέμπεται για νοσηλεία στην Ψυχιατρική Κλινική Παιδιών και Εφήβων, στην οποία υπάγεται το ιατρείο". Το ειδικό ιατρείο λειτουργεί καθημερινά από τις 9 π.μ. έως τις 12 μ.μ. στο χώρο των Εξωτερικών Ιατρείων της Ψυχιατρικής Κλινικής Παιδιών και Εφήβων του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου, ενώ πληροφορίες παρέχονται στα εξής νούμερα τηλεφώνων: 2313312421 και 2310814780. Στο πλαίσιο, επίσης, της προσπάθειας οργανωμένης αντιμετώπισης του προβλήματος ιδρύθηκε και η μη κερδοσκοπική Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, με έδρα τη Λάρισα. Ο σκοπός της εταιρείας είναι επιστημονικός, με κύριους άξονες την αναγνώριση, τη μελέτη και την αντιμετώπιση της διαταραχής εθισμού στο Διαδίκτυο, την εκπαίδευση διεπιστημονικών ομάδων, την εφαρμογή προγραμμάτων υποστήριξης και την ευαισθητοποίηση του κοινού, των επιστημόνων και της πολιτείας.   Κωνσταντίνος Κοϊβέρογλου     Πηγές http://www.k-tipos.gr