Σχεδίαση Ιστοσελίδας: Αρης Τσιατούχας (2014)
Έντουαρντ Τζέννερ
Ο Έντουαρντ Τζέννερ (Edward Jenner, 17 Μαΐου 1749 – 26 Ιανουαρίου 1823) ήταν Άγγλος γιατρός, ο
επινοητής του εμβολιασμού και θεωρούμενος ως ο "πατέρας της Ανοσολογίας". Η ανακάλυψή του
θεωρείται ότι έσωσε περισσότερες ζωές σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ανακάλυψη.
Ο Τζέννερ γεννήθηκε στις 6/17 Μαΐου 1749 στη μικρή πόλη Μπέρκλεϊ του Γκλόστερσερ και ήταν γιος
του τοπικού πάστορα. Σε ηλικία 14 ετών ανέλαβε ως μαθητευόμενος του χειρουργού στο νοσοκομείο της
περιοχής Ντάνιελ Λάντλοου (Daniel Ludlow) και αργότερα στάλθηκε στο Λονδίνο (νοσοκομείο Σεν
Τζορτζ) ως μαθητευόμενος στην ανατομία υπό το διάσημο, τότε, χειρουργό Τζον Χάντερ (John Hunter).
Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του επέστρεψε στο Μπέρκλεϊ και άρχισε να εξασκεί το ιατρικό επάγγελμα.
Στην πόλη του παρέμεινε μέχρι το θάνατό του το 1823.
Ο Τζέννερ εργαζόταν σε αγροτική περιοχή και, κατά συνέπεια, οι περισσότεροι πελάτες του ήταν αγρότες και αγελαδοτρόφοι. Κατά το
18ο αιώνα η ευλογιά ήταν πολύ κοινή νόσος και αποτελούσε μια από τις κυριότερες αιτίες θανάτου. Η ευλογιά είναι ιογενής ασθένεια
(οφείλεται στον ιό "Variolae Vaccinae") και μαρτυρίες για την ύπαρξή της χρονολογούνται από το 1157 π.Χ., καθώς πιθανολογείται ότι
από ευλογιά πέθανε ο Φαραώ Ραμσής ο 5ος. Από την ίδια ασθένεια πιθανολογείται ότι πέθαναν ή προσβλήθηκαν πολλά επιφανή μέλη της
ανθρώπινης κοινωνίας, όπως ο Μότσαρτ, η βασίλισσα Ελισάβετ Α', ο Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο Αβραάμ Λίνκολν. Ήταν ευρύτατα
διαδεδομένη ανά τον Κόσμο και ιδιαίτερα επικίνδυνη. Χάρη στον Τζέννερ και το εμβόλιό του η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας διακήρυξε,
το 1980, ότι οι κάτοικοι του πλανήτη είναι πλέον "απαλλαγμένοι από την ενδημική ευλογιά". Τελευταίο θύμα της αναφέρθηκε το 1977 στη
Σομαλία.
Στην Κίνα είχαν γίνει ορισμένες προσπάθειες για την προστασία του ανθρώπου από την ευλογιά:
Αποξήραιναν και κονιοποιούσαν μια εφελκίδα από προσβεβλημένο άτομο και στη συνέχεια εισήγαγαν
τη σκόνη με τη βοήθεια ενός αργυρού σωλήνα στο αριστερό ρουθούνι - για τους άρρενες - ή στο δεξιό
- για τις θήλεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όσοι δέχονταν αυτή τη σκόνη προσβάλλονταν από
ήπια μορφή ευλογιάς, η οποία τους εξασφάλιζε ανοσία. Ένας Άγγλος περιηγητής που είδε τη μέθοδο
και τα αποτελέσματά της την πρότεινε στη Βασιλική Εταιρεία (Royal Society) αλλά η πρότασή του
δεν έγινε δεκτή. Οι Άραβες επίσης ακολουθούσαν μια - διαφορετική - μέθοδο: Έκαναν μικρές
εγχαράξεις στο δέρμα υγιούς ατόμου και σε αυτές απέθεταν πύον από φλύκταινες προσβεβλημένου
ατόμου. Τα αποτελέσματα ήταν όπως της διαδικασίας των Κινέζων, αλλά ούτε αυτή η μέθοδος έτυχε
αποδοχής στη Δύση. Το 1701 στην Κωνσταντινούπολη ο ιατρός Ιάκωβος Πυλαρινός (1659-1718, που
είχε σπουδάσει στην Πάδοβα,άρχισε την πρώτη επιστημονική εφαρμογή του εμβολιασμού για την
προστασία από την ευλογιά εμβολιάζοντας τα παιδιά με υγρό που έπαιρνε από φλύκταινες νοσούντων.
Τα αποτελέσματά του τα δημοσίευσε στο αγγλικό περιοδικό Philosophical Transactions. Την μέθοδο
αυτή του εμβολιασμού από υγρό φλυκταινών νοσούντων ανθρώπων, ο Ed. Jenner την τροποποίησε
παίρνοντας υγρό από τις φλύκταινες νοσούντων αγελάδων, με καλλίτερα αποτελέσματα.
Ο Τζέννερ ήταν ιδιαίτερα παρατηρητικός, καθώς είχε πολλές ενασχολήσεις που απαιτούσαν παρατηρητικότητα, όπως η μελέτη φυτών και
η συλλογή απολιθωμάτων. Στην περιοχή του ήταν πολύ συχνή η προσβολή των βοοειδών από δαμαλίτιδα, η οποία είναι μια μορφή
ευλογιάς που προσβάλλει κατά κύριο λόγο τα βοοειδή. Το 1788 η επιδημία δαμαλίτιδας στο Γκλόστερσάιρ ήταν πολύ έντονη και ο
Τζέννερ παρατήρησε ότι οι ασθενείς του που ασχολούνταν με τα βοοειδή και μερικές φορές προσβάλλονταν και οι ίδιοι από την - πολύ
ηπιότερη - δαμαλίτιδα, αλλά κανείς από όσους εκδήλωναν αυτή τη νόσο δεν προσβαλλόταν από ευλογιά. Του χρειαζόταν, όμως, εκτός από
τη στατιστική αυτή παρατήρηση, και μια πιο απτή απόδειξη. Η ευκαιρία του δόθηκε το Μάιο του 1796, όταν μια νεαρή αγρότισσα τον
επισκέφθηκε με συμπτώματα δαμαλίτιδας. Ο Τζέννερ προσεκτικά πήρε το υγρό των εξελκώσεων που είχαν εμφανιστεί στο χέρι της
νεαρής γυναίκας και αποφάσισε να το μεταγγίσει στο σώμα ενός υγιούς ατόμου. Πίστευε ότι οι μικροοργανισμοί που προκαλούσαν τη
δαμαλίτιδα θα έκαναν το σώμα του υγιούς ατόμου ικανό να αντιμετωπίσει μελλοντικό κρούσμα ευλογιάς. Πλησίασε ένα γνωστό του
αγρότη, ονόματι Φιπς (Phipps) και του ζήτησε να "εμβολιάσει" τον ενδεκάχρονο γιο του, Τζέιμς, κατά της ευλογιάς. Αν η θεωρία του
Τζέννερ ήταν ορθή, ο Τζέιμς δεν θα πάθαινε ποτέ ευλογιά. Προς μεγάλη του κατάπληξη, ο αγρότης δέχτηκε τη διεξαγωγή του πειράματος.
Έτσι, ο Τζέννερ έκανε δύο μικρές επιφανειακές τομές στον αριστερό βραχίονα του μικρού και τις επάλειψε με το υγρό που είχε αφαιρέσει
από τη νεαρή αγρότισσα. Ύστερα επέδεσε το βραχίονα.
Ο μικρός Τζέιμς προσβλήθηκε από πολύ ήπια μορφή δαμαλίτιδας. Έξι
εβδομάδες αργότερα, όταν ο μικρός είχε συνέλθει τελείως, ο Τζέννερ τον
"εμβολίασε" και πάλι, αυτή τη φορά με κανονικό ιό ευλογιάς. Ο μικρός δεν
προσβλήθηκε από ευλογιά, ο Τζέννερ είχε την επιβεβαίωση της θεωρίας
του. Το πείραμά του, ωστόσο, θα μπορούσε να του έχει στοιχίσει ως και τη
ζωή του: Αν αποτύγχανε και ο μικρός πέθαινε από ευλογιά, θα θεωρούνταν
δολοφόνος. Ωστόσο δε δίστασε να επαναλάβει το πείραμα και σε άλλα
παιδιά, μεταξύ των οποίων ήταν και ο ηλικίας 11 μηνών γιος του.
Το 1797 υπέβαλε τα αποτελέσματα των ερευνών του στη Βασιλική
Εταιρεία, η οποία τα απέρριψε. Το 1798 ο Τζέννερ υπέβαλε εκ νέου τις
ανακαλύψεις του και η Εταιρεία ενέκρινε τη δημοσίευσή τους, η οποία
πραγματοποιήθηκε υπό τον τίτλο "An Inquiry into the Causes and Effects of
the Variolae Vaccinae". Ο Τζέννερ αποκάλεσε τη διαδικασία "vaccination"
(ελλ. εμβολιασμός), από το όνομα του ιού (variolae vaccinae) ενώ ήταν και ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο "virus" (ιός). Η
δημοσίευσή του δεν έγινε ευμενώς δεκτή. Αντίθετα λοιδορήθηκε σχεδόν από το σύνολο του τύπου, ενώ σφοδρή ήταν και η επίθεση που
δέχθηκε από τον Κλήρο, που ισχυριζόταν ότι ο εμβολιασμός ήταν απεχθής πράξη και ενάντια στη θεϊκή θέληση. Παρά τις αντιδράσεις, οι
ιατροί αρχικά στο Λονδίνο και το Γκλόστερσάιρ και κατόπιν σε όλη τη Βρετανία, άρχισαν να εμβολιάζουν τους πελάτες τους. Η μέθοδος
γρήγορα διαδόθηκε τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ο Βασιλιάς της Αγγλίας εντυπωσιάστηκε από τα αποτελέσματα της
μεθόδου του Τζέννερ ώστε του παραχώρησε την άδεια να "αφιερώσει τη δεύτερη έκδοση του έργου του στο Βασιλέα". Η αντίδραση,
ωστόσο, εξακολουθούσε και ο Τζέννερ, ο οποίος είχε κατασκευάσει ένα μικρό νοσοκομείο πλάι στο ιατρείο του και εμβολίαζε τον κόσμο
δωρεάν, άρχισε να αντιμετωπίζει σοβαρές οικονομικές δυσχέρειες. Οικονομική ενίσχυση του ήλθε από τη Βρετανική κοινότητα της Ινδίας
και μόνο το 1807 ευδόκησε το Κοινοβούλιο να τον επιχορηγήσει με το ποσό των 20.000 λιρών.
Ο Τζέννερ αποφάσισε να αποσυρθεί από τις έρευνές του το 1809 και αποσύρθηκε και από το επάγγελμά του το 1822. Απεβίωσε το 1823
στο Μπέρκλεϊ. Εκατόν ογδόντα χρόνια αργότερα, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ανακοίνωσε επίσημα ότι το όραμα που ο Τζέννερ είχε
το 1801, την ολοσχερή εξάλειψη της ευλογιάς, είχε επιτέλους γίνει πραγματικότητα: "Η ευλογιά είναι νεκρή" (Smallpox is dead).
Πηγές
http://el.wikipedia.org/wiki/